Ένα πρωινό Δευτέρας έκανα μια βόλτα στη γειτονιά, από αυτές τις καινούργιες βόλτες, που τώρα τις μαθαίνουμε πρώτη φορά, λες και ξαφνικά γέμισε η πόλη δρόμους και μονοπάτια, λες και ξαφνικά αποκτήσαμε πόδια που δεν ησυχάζουν, και πνευμόνια που λαχταρούν οξυγόνο. Χαμογελούσα συνειδητοποιώντας, πόσο παράδοξο είναι η λέξη «Δευτέρα» και «πρωινή βόλτα» να συναντιούνται στην ίδια πρόταση, ένα ακόμα από τα δευτερογενή οφέλη της εξωγήινης κατάστασης που ζούμε. Περπατούσα στο κέντρο της Αθήνας, μ’έναν ωραίο άνθρωπο κάνοντας μια ωραία κουβέντα από εκείνες που δε θυμάσαι πως ξεκίνησαν ούτε που θα καταλήξουν, σταματά απότομα και μου λέει:
«Μύρισε! Μυρίζει πεύκο, μυρίζει ήλιος.. καθάρισε η ατμόσφαιρα».
Και όντως εκεί, σ’ ένα στενό της Αιόλου, μύριζε πεύκο, ήλιο και φως.
Ένιωσα στα πόδια μου το χώμα να ανασαίνει βαθιά , στα μάτια μου τα χρώματα της μέρας πιο καθάρια από ποτέ, στα ρουθούνια μου μυρωδιές και αρώματα πρωτόγνωρα, και στα αυτιά μου ήχους ατόφιους και αρχαϊκούς. Σαν όλη η φύση να ξυπνά από βαθύ αρρωστημένο λήθαργο, σαν τον περπατητή στην Ιερά Οδό του Σικελιανού που
«σαν ἄρρωστος, καιρό, πρωτοβγαίνει ν᾿ ἀρμέξει ζωή ἀπ᾿ τον ἔξω
κόσμον ..»
Τέντωσα τις αισθήσεις μου να νιώσω , να ακούσω, να δω και να μυρίσω. Αυτή την ηρεμία από τα έγκατα της γης που πρώτη φορά βρήκε χώρο , που πρώτη φορά βρήκε χρόνο να πάρει ανάσα βαθιά, ανάσα ανακούφισης , απόγνωσης και ζωής μαζί, σαν εκείνες τις ανάσες που παίρναμε μικροί όταν βυθισμένοι, ώρα πολύ, κάτω από το νερό της θάλασσας βγαίναμε στην επιφάνεια με αγωνία και λαχτάρα αν κερδίσαμε.
Είναι πολλά τα χρόνια που νοσεί, είναι πολλά τα χρόνια που έχουμε βάλει τη φύση, στην εντατική, ή μάλλον πιο σωστά, είναι πολλά τα χρόνια που την έχουμε ξεχασμένη σ’ ένα ράντζο να αργοπεθαίνει, δίχως να καταλαβαίνουμε ότι μαζί της αργοπεθαίνουμε και εμείς.
Η βιβλιογραφία και η κλινική πράξη επιβεβαιώνουν καθημερινά πόσο ψυχή και φύση πάνε χέρι χέρι. Πόσο η κοντινότητα με τη φύση μπορεί να βελτιώσει σοβαρές ψυχικές νόσους, όπως συναισθηματικές διαταραχές, με πιο γνωστή την κατάθλιψη, να μειώσει τα επίπεδα του στρές που συνδέονται με αγχώδεις διαταραχές αλλά και σοβαρότερες ψυχικές δυσκολίες. Σύγχρονες έρευνες υπενθυμίζουν ότι ο άνθρωπος που είναι πιο κοντά στο πράσινο, βελτιώνει τις γνωστικές του λειτουργίες ενισχύοντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του, αποτελέσματα ευεργετικά για παιδιά με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας.
Μα δεν είναι μονάχα οι ψυχικές δυσκολίες που μελετάμε εμείς οι ειδικοί στα διαγνωστικά εγχειρίδια ψυχοπαθολογίας, που βελτιώνει αυτός ο διάλογος με τη φύση, είναι συνομιλίες κρυφές και ηθικές αξίες βαθιές που μονάχα μια μάνα μπορεί να διδάξει. Έννοιες που φέρνουν εσωτερική ηρεμία, ευδαιμονία και ισορροπία ψυχική.
Έννοιες όπως απλότητα, χωρίς φανφάρες, φιλήδονα φλας και χειρουργικά νυστέρια. Όπως η διακριτική ομορφιά που έχει το λουλούδι στο χώμα, χωρίς να χρειάζεται κανένα κρυστάλλινο βάζο σε κάποιο ακριβό σαλόνι περιτριγυρισμένο από επικριτικά βλέμματα να το κοστολογούν.
Όπως η ταπεινότητα που κρύβεται στο σπόρο που φέρνει το πολυτιμότερο αγαθό της ζωής, στη βροχή που θα ποτίσει το χώμα, στον ήλιο που θα λιώσει τους πάγους και στην πηγή που θα φέρει νερό.
Έννοιες, όπως το σιγανό, σχεδόν ψιθυριστό, «ευχαριστώ». Όχι γιατί θες να το μοιραστείς, όχι γιατί θες ο άλλος να τ ακούσει, μα γιατί καίει τόσο πολύ το στήθος σου, η βαθιά αυτή έννοια της ευγνωμοσύνης. Για όλα όσα παίρνεις καθημερινά, για όλα όσα σου δίνει χωρίς αντίτιμο και εσύ βουτάς αχόρταγα σα να μη στερεύουν ποτέ, σαν να τα δικαιούσαι. Γιατί? Γιατί έτσι. Γιατί μπορείς. Γιατί εκείνη σου ανοίγεται και σου προσφέρεται απλόχερα και εσύ, τσαλαβουτάς άγαρμπα, σαν εραστής κακός, και άπληστος που θεωρείς αυθαίρετα ότι το κορμί της σου ανήκει, μη συνειδητοποιώντας ότι αφήνεις πληγές ανεξίτηλες, ουλές και σημάδια που μένουν. Όχι μονάχα σε εκείνη. Αλλά και σε σένα.
Μας φανερώνει την ομορφιά της ελευθερίας μέσα από τη δέσμευση. Πως ο,τι αγαπάς θέλει φροντίδα, σεβασμό και αφοσίωση. Μια αγάπη που δε φυλακίζει με τη φροντίδα της. Γιατί είναι επιλογή, και όρκοι αγάπης που καλείσαι να ανανεώσεις και να υποστηρίξεις κάθε μέρα. Είναι επιλογή συνειδητή απέναντι στην αδιαφορία και την απαξίωση. Όχι στον άλλον, αλλά στον εαυτό σου.
Σ’ αυτή την πρωτόγνωρη συνθήκη, που τα άκρα σα να ενώθηκαν επιτέλους και πιάστηκαν χέρι χέρι χωρίς γάντια, αντισηπτικά και μεσάζοντες, το « χώρια» κράτησε σφιχτά το «μαζί». Γιατί πρώτη φορά ο κόσμος είναι τόσο μακριά και συνάμα , τόσο κοντά. Γιατί η ελευθερία του ενός έρχεται μέσα από τη φροντίδα του άλλου.
Γιατί ο θάνατος ήρθε τόσο κοντά, που άπλωσε το χέρι του στην παλάμη της ζωής. Υπενθυμίζοντας, ψιθυριστά, ότι στο αντίο, στον πόνο και στην αρρώστια το «έχειν» χάνεται μπροστά στο «είναι». Γιατί η δική σου ευθύνη, καθορίζει την προστασία του διπλανού, γιατί πια ήρθε η ώρα εμείς, χωρίς περιορισμούς, πρέπει και τσουχτερά πρόστιμα να επιλέξουμε ποιοι θέλουμε να είμαστε από δω και πέρα.
Σ’ αυτόν τον περίπατο νιώθοντας τη γη να ξεκουλουριάζεται από την εμβρυϊκή στάση του πόνου, μετά από αυτό το δώρο που τις προσφέραμε – φευ !!- τυχαία , λόγω του περιορισμού.. να τινάζεται σιγά σιγά, φοβισμένη , πληγωμένη, σαν χτυπημένο ζώο.. μου φέρνει κι άλλη λέξη στα χείλη:
Συγχώρεση.
Μόνο που αυτή πρέπει να τη μάθουμε μόνοι μας. Να σταθούμε δίπλα στο κουρασμένο σώμα της Μάννας φύσης , και στην πάντα ακούραστη, όπως κάθε μητρική, αγκαλιά ζητώντας ταπεινά.. «Συγνώμη, μητέρα, δε θα το ξανακάνω..»