Συνέντευξη στην ιστοσελίδα ow.gr
από την Ε. Κολοβού
Η Δρ Άννα Κανδαράκη, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, εξηγεί στο OW γιατί στο βιβλίο της «Τα χρώματα που εσείς μου μάθατε» μας παίρνει μαζί μέσα στις συνεδρίες της και μας αφήνει να διδαχθούμε απ’ αυτές για τα όρια στις σχέσεις μας, αλλά και για το πώς θα βγούμε από την παγίδα των ενοχών.
Στο βιβλίο «Τα χρώματα που εσείς μου μάθατε», της Άννας Κανδαράκη βρίσκουμε δέκα ψυχοθεραπευτικές ιστορίες, σε ισάριθμα κεφάλαια. Ένα ζευγάρι που μόλις απέκτησε δίδυμα και βλέπει όλη του την καθημερινότητα να αλλάζει άρδην. Μια μητέρα 80 ετών η οποία έχει ακόμα στην οικογενειακή εστία τα τρία ενήλικα παιδιά της, που ποτέ δεν έφυγαν από το σπίτι. Ένας 18χρονος που προσπαθεί να βρει τον βηματισμό του…
Ιστορίες αληθινές, της διπλανής πόρτας, κατά πλειοψηφία άκρως «ελληνικές», όχι με την καλή έννοια. Τις διαβάζουμε και καθεμία έχει να μας δώσει κι εμάς εργαλεία για να ερμηνεύσουμε τη δική μας ιστορία. Είναι οι «μικρές –ή μεγάλες– αλήθειες να θυμάμαι», όπως τις συμπυκνώνει και τις ονομάζει η Άννα Κανδαράκη στο τέλος της κάθε ενότητας.
«Είναι σαν να έχω βάλει ένα κρυφό καρεκλάκι δίπλα μου στις συνεδρίες για τον κάθε αναγνώστη, να παρακολουθεί βήμα βήμα πώς ξετυλίγεται μια θεραπευτική συνάντηση, από τη στιγμή που μπαίνει μέσα ο θεραπευόμενος και κάθεται απέναντι από τον θεραπευτή –τι λέει, πώς νιώθει και τι συνδέσεις γίνονται– μέχρι τη στιγμή που ολοκληρώνεται είτε η θεραπεία είτε η πρώτη συνάντηση, ανάλογα με την περίπτωση», λέει η Άννα Κανδαράκη.
«Είναι σαν να πιάνω από το χέρι τον αναγνώστη και να κάνουμε παρέα μια γενναία βουτιά στην ανθρώπινη ψυχή, με σεβασμό, γνώση, νοιάξιμο, αλλά και χιούμορ, πάντα με απώτερο στόχο την κατανόηση. Το πρώτο και πιο ουσιαστικό βήμα στη θεραπεία».
– Μιλάτε στο βιβλίο σας για το πώς η αναζήτηση του «ποιος φταίει», εντός και εκτός της ψυχοθεραπείας, δεν είναι βοηθητική. Πώς το βλέπετε;
Στόχος είναι να καταλάβουμε, όχι να κατηγορήσουμε, όχι να γεμίσουμε και με άλλες ενοχές. Μέσα στη θεραπεία αρχικά θέλουμε τη συνειδητοποίηση, να μπορέσουμε να αδειάσουμε το σακούλι που έχουμε όλοι μέσα μας, να τακτοποιήσουμε ξανά την ιστορία μας και στην πορεία βεβαίως να πάρουμε την ευθύνη για τον εαυτό μας. Πώς θα πάμε τα πράγματα από εδώ και πέρα.
– Έχετε ασχοληθεί με τα όρια που θέτουμε στις σχέσεις και για το πώς αυτά χρειάζεται να είναι εύπλαστα. Θα θέλατε να μας το εξηγήσετε;
Τα όρια τα αγαπάμε εμείς οι ειδικοί της ψυχικής υγείας, με αποτέλεσμα συχνά να ξεχειλώνουν.
Παραχρησιμοποιούνται σαν λέξεις, χωρίς τελικά να κατανοούμε την σημασία τους. Τα όρια δεν είναι εμπόδια, πώς θα πω «όχι» και πως θα κρατήσω απόσταση, τα όρια έχουν να κάνουν με το «ναι». Πώς θα δημιουργήσω σχέση με τους δικούς μου όρους, τα όρια. Τα υγιή όρια λοιπόν είναι προστασία και βασική προϋπόθεση για να υπάρχουν υγιείς σχέσεις.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα όρια που βάζουν οι γονείς στα παιδιά τους. Θα ξεκινήσουν από την κούνια, τα πλαίσια της κούνιας είναι προστασία να μην πέσει το μωρό, όχι εμπόδια. Μετά, όσο το παιδί μεγαλώνει, γίνεται όριο το δωμάτιο, το σπίτι, η γειτονιά και τελικά όλος ο κόσμος. Αν δεν διευρύνουμε τα όρια ανάλογα την ανάπτυξη και το μεγάλωμα του παιδιού, τότε μετατρέπονται σε φυλακή. Τα όρια λοιπόν αρχικά έχουν σκοπό τη δημιουργία προστασίας, ασφάλειας, και στη συνέχεια ελευθερίας και αυτονομίας.
– Ποια θεωρείτε πως είναι η βασική δυσκολία στις ανθρώπινες σχέσεις σήμερα;
Η εμπιστοσύνη. Δεν έχουμε μάθει να εμπιστευόμαστε, μεγαλώνουμε σε κλειστά συστήματα που δεν έχουμε εκπαιδευτεί να ανοίγουμε και να δημιουργούμε νέες σχέσεις. Η εμπιστοσύνη όμως δεν έχει να κάνει με τον άλλο, αλλά με έμενα τον ίδιο. Το γράφω και μέσα στο βιβλίο, εμπιστεύομαι εμένα ότι και αν ακόμα εσύ με εγκαταλείψεις και με προδώσεις, εγώ δε θα καταρρεύσω.
– Είστε ιδιαίτερα ενεργή στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης TikTok. Ποια είναι τα πιο συχνά ερωτήματα που σας απευθύνουν οι χρήστες;
Δεν ξέρω εάν είμαι τόσο ενεργή, όντως όμως τα κοινωνικά δίκτυα επιτρέπουν μια σχετικά άμεση επικοινωνία με ένα ευρύ κοινό, που δεν έχει πάντα τη δυνατότητα ζωντανής συνάντησης η οποία βέβαια είναι και η επιθυμητή. Λαμβάνω ερωτήματα κυρίως σε ζητήματα σχέσεων, για τη διαχείριση κάποιας δυσκολίας, για κάποια απόφαση που πρέπει να πάρει κάποιος και βεβαίως κάποια συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσουμε, όπως κρίσεις πανικού ή θλίψης.
Δυστυχώς, δεν μπορούν έτσι να δοθούν απαντήσεις για δύσκολα ζητήματα της ψυχικής υγείας, γιατί είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η ψυχική υγεία του καθενός είναι μοναδική και δεν υπάρχουν ούτε μαγικές λύσεις, ούτε γενικευμένα βήματα, που όλοι μπορούν να ακολουθήσουν. Δεν είναι συνταγή μαγειρικής, ας μην την υποτιμάμε και ας δώσουμε χώρο και χρόνο στον εαυτό μας να τη φροντίσουμε σωστά.
Το βιβλίο «Τα χρώματα που εσείς μου μάθατε», της Άννας Κανδαράκη, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός.